Увс аймгийн Завхан, Наранбулаг, Өлгий сумын нутагт 60 гаруй жилийн өмнө Монгол бөхөн тархан нутагшиж байсныг судлаачид тэмдэглэсэн байдаг.

Одоогоос 10– аад жилийн өмнө Завхан сумын баруун урд хэсгээр харагдах болсон Монгол бөхөн Завхан, Наранбулаг, Өлгий сумын нутагт тогтвортой байрших болсныг мэргэжлийн байгууллагын судлаачид судалгаагаар тогтоож (сансрын хиймэл дагуулд мэдээлэх дамжуулах төхөөрөмжийн тусламжтайгаар), нутгийн удирдлага, малчид хамгаалах санаачлага гаргаж, сумынхаа хөгжлийн төлөвлөлтөнд оруулсан билээ.

Уугуул нутагтаа сэргэн нутагшиж байгаа Монгол бөхөн хамгаалах хэлэлцүүлгийг Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газрын ажилтнууд 2021 оны 01 дүгээр сарын 15-16 –ны өдрүүдэд Завхан суманд зохион байгууллаа.

Хэлэлцүүлэгт Завхан сумын удирдлага, ИТХ-ын төлөөлөгчид, БОТХТ, малчдын төлөөлөл, ДБХС (WWF) -ийн Монгол дахь хөтөлбөрийн газрын Алтай соёны бүсийн салбар, Ховд Их сургууль, Хан Хөхийн нурууны УТХГН-ийн Хамгаалалтын захиргааны төлөөллүүд оролцож, харилцан мэдээлэл солилцож хамтран ажиллаа.

Хэлэлцүүлэгт оролцогчид Монгол бөхөнгийн эрт, одоогийн тархалт, тоо толгой, судалгаа, малтай харилцан ашигтай бэлчээрлэдэг шүтэлцээ, эрсдэл, хамгаалал, байгаль дахь ач холбогдлын талаар ярилцаж, монгол бөхөн сэргэн нутагшсан Завхан сумын зарим газрыг Орон нутгийн хамгаалалтанд оруулахаар санал нэгдэв.